Ο πονοκέφαλος είναι ένα καθολικό σύμπτωμα και γνωρίζουμε όλοι πόσο ενοχλητικός είναι. Τί γίνεται όμως στην περίπτωση που οι πονοκέφαλοι είναι συχνοί και έντονοι, συνοδεύονται από άλλα συμπτώματα (όπως ενόχληση από το φως, τάση για εμετό) και οδηγούν στην τακτική, αλόγιστη χρήση και κατάχρηση παυσίπονων; Αυτό συμβαίνει τουλάχιστον στο 15% του γενικού πληθυσμού! Οπότε, στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 1.000.000 άνθρωποι πάσχουν από κάποια μορφή πρωτοπαθούς κεφαλαλγίας (ο επιστημονικός όρος για τον πονοκέφαλο). Οι δυο πιο συχνοί τύποι κεφαλαλγίας είναι η ημικρανία και η κεφαλαλγία τάσεως. Μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες έδειξαν ότι ειδικά η ημικρανία είναι μια πάθηση που «χτυπάει» περίπου το 12% των γυναικών στις αναπτυγμένες χώρες.
Οι δυο πιο συχνοί πονοκέφαλοι.
Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά της ημικρανίας;
- Έντονος πόνος στο μισό κρανίο και πίσω από το μάτι (σαν σφυρί ή σαν έκρηξη) που συνοδεύεται από ναυτία ή/και εμετό
- Ενόχληση στο φως ή/και στο θόρυβο
- Διάρκεια πόνου λίγες ώρες μέχρι 3 ημέρες.
- Συσχέτιση με την περίοδο (έμμηνο ρύση) στις γυναίκες
- Μπορεί να προκληθεί από κατανάλωση αλκοόλ (ειδικά κόκκινο κρασί) ή από άλλες τροφές ή οσμές ή απλά από τις αλλαγές του καιρού
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της κεφαλαλγίας τάσεως:
- Πόνος σε όλο το κεφάλι και ίσως και στον αυχένα που σφίγγει («σαν μέγγενη») τους κροτάφους.
- Βάρος στα μάτια, χωρίς όμως ενόχληση στο φως και στον θόρυβο
- Δεν υπάρχει ναυτία ή εμετός
Οι γυναίκες, που πάσχουν πιο συχνά από ημικρανίες, δεν μπορούν να απολαύσουν ακόμα και απλά γεγονότα (π.χ. θαλασσινό μπάνιο λόγω του ήλιου) έχουν μελαγχολική διάθεση και χαμηλή αυτοεκτίμηση και γενικότερα μειωμένη ποιότητα ζωής. Κουβαλάνε στις τσάντες τους συνέχεια παυσίπονα για αυτόν το λόγο. Όσο όμως περισσότερα παυσίπονα παίρνουν, τόσο περισσότερο πονάνε. Πολλές φορές αισθάνονται ότι δεν τους καταλαβαίνουν τα κοντινά τους πρόσωπα: «αμάν, πάλι πονάς;», «πάρε ένα παυσίπονο», «όλα είναι στο μυαλό σου» είναι άστοχες εκφράσεις που ακούνε…
Πότε πρέπει να επισκεφτούμε τον ειδικό για τους πονοκεφάλους μας;
Ανά τον κόσμο υπάρχουν νευρολόγοι που έχουν εξειδικευτεί στην αντιμετώπιση των πονοκεφάλων και της ημικρανίας. Θα πρέπει να αναζητήσετε βοήθεια ενός ειδικού σε περιπτώσεις:
- Εμφάνισης για πρώτη φορά ένας δυνατού πονοκέφαλου ειδικά σε ηλικία μεγαλύτερη των 50 ετών
- Συχνών πονοκεφάλων (περισσότερο από 4 ημέρες τον μήνα)
- Όταν η λήψη παυσίπονων για τον πονοκέφαλο είναι συχνή, ακόμη και αν βοηθούν.
- Όταν ο πονοκέφαλος συνοδεύεται από κάποιο άλλο σύμπτωμα (π.χ. έντονο μούδιασμα στα χέρια, αστάθεια στο περπάτημα κλπ)
- Σε οποιαδήποτε περίπτωση ο πονοκέφαλος επηρεάζει σαφώς την ποιότητα ζωής του ασθενούς
Θεραπείες για τον πονοκέφαλο και την ημικρανία.
Η λάθος αντιμετώπιση του πονοκέφαλου και η μη παρακολούθηση από ειδικό οδηγούν πολλές φορές τον ασθενή σε εντελώς λάθος φαρμακευτικούς χειρισμούς. Κάθε αποτυχία οδηγεί στην απελπισία και στην «πεποίθηση» ότι δεν υπάρχει σωτηρία για την κατάσταση του. Τα πράγματα δεν είναι όμως έτσι και η επιστήμη σήμερα διαθέτει αρκετά αποτελεσματικά φάρμακα τόσο για την αντιμετώπιση της ημικρανίας π.χ. την ώρα του πόνου, όσο και για την πρόληψη της. Τα προληπτικά φάρμακα της ημικρανίας ή άλλα μη φαρμακευτικά μέσα που χρησιμοποιούνται (π.χ. νευροδιεγέρτες), μειώνουν τόσο τη συχνότητα όσο και την ένταση του πόνου των ημικρανικών κρίσεων. Ειδικά για τους ασθενείς που πάσχουν από την βασανιστική χρόνια ημικρανία η μόνη ενδεδειγμένη αντιμετώπιση είναι η έγχυση αλλαντικής τοξίνης τύπου Α (το γνωστό Botox) με εξαιρετικά αποτελέσματα στο 60% των ασθενών. Επίσης σύντομα η φαρμακευτική φαρέτρα των νευρολόγων θα διαθέτει και νέα, ειδικά σχεδιασμένα φάρμακα (μονοκλωνικά αντισώματα) που θα κάνουν ακόμη πιο αποτελεσματική την πρόληψη της ημικρανίας. Ήδη οι αρμόδιες υπηρεσίες στις ΗΠΑ και στην ΕΕ έδωσαν θετική γνωμοδότηση για το πρώτο από αυτά.
Για ημικρανικούς που θα προτιμούσαν να λάβουν μη φαρμακευτικές αγωγές υπάρχουν φυτικά σκευάσματα ή/και συνδυασμός βιταμινών που είναι αποτελεσματικά σε κάποιους ασθενείς. Προσοχή όμως γιατί είναι βέβαια με ελάχιστες παρενέργειες, αλλά απαιτείται σε κάποια από αυτά παρακολούθηση π.χ. της λειτουργίας του ήπατος.
Σύλλογοι ασθενών
Μια σημαντική εξέλιξη είναι ότι από τα τέλη του 2017 έχει δημιουργηθεί Σύλλογος Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος. Αντίστοιχοι σύλλογοι ασθενών υπάρχουν στην Ευρώπη εδώ και χρόνια. Οι στόχοι του Ελληνικού Συλλόγου κινούνται σε 3 άξονες: πρώτον, στην ευαισθητο-ποίηση της ευρύτερης κοινής γνώμης (αλλά και των δομών της πολιτείας και των ασφαλιστικών ταμείων) γύρω από το ζήτημα των κεφαλαλγιών. Έπειτα στην ενημέρωση και κοινωνικοποίηση των ίδιων των ασθενών. Και τέλος στην προώθηση της έρευνας. Τα στοιχεία του συλλόγου μπορείτε να τα βρείτε στο τέλος του άρθρου.
Απλές συμβουλές για τον πονοκέφαλο.
Αν λοιπόν πάσχετε από συχνούς πονοκεφάλους κάποιες απλές οδηγίες για πράγματα που μπορείτε να κάνετε μέχρι να επισκεφτείτε τον ειδικό:
- Κρατάτε ημερολόγιο κεφαλαλγίας, όπου θα καταγράφετε τις ημέρες του πόνου, την ένταση και τα φάρμακα που πήρατε.
- Σωστή υγιεινή διατροφή, καλή ενυδάτωση, αρκετός ύπνος.
- Τρεις φορές την εβδομάδα γυμναστική/ φυσική δραστηριότητα.
- Βρείτε τροφές ή ποτά που σας προκαλούν ημικρανία και αποφύγετε τα.
- Αποφύγετε την κατάχρηση παυσίπονων.
