ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΝΗΣΥΧΩΝ ΠΟΔΙΩΝ;

Είναι μια αισθητικο-κινητική διαταραχή κυρίως στα κάτω άκρα. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μια διαταραχή που περιλαμβάνει ανωμαλίες τόσο της αίσθησης όσο και της κίνησης στα πόδια. Το κύριο σύμπτωμα είναι μια επιτακτική ανάγκη κίνησης των ποδιών, λόγω ανησυχίας ή «μυρμηγκιάσματος» ή «κάψιμο» ή «σαν ηλεκτρικό ρεύμα» ή μουδιάσματος ή νευρικότητας ή τράβηγμα ή γενικότερα παράξενης αίσθησης, κυρίως τις βραδινές και νυκτερινές ώρες όταν ο ασθενής ξεκουράζεται ή θέλει να κοιμηθεί. Παρατηρείται μερική ή προσωρινή ανακούφιση εάν ο ασθενής σηκωθεί και κινήσει τα πόδια. Λόγω του ότι τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται στην ηρεμία και στην ανάπαυση ο ασθενής συνήθως αποφεύγει παρατεταμένη ακινησία των ποδιών όπως πχ. Θέατρο, κινηματογράφο, μεγάλα ταξίδια με αυτοκίνητο ή αεροπλάνο. Αυτό όμως που δεν γίνεται να αποφύγει  είναι η κατάκλιση για ύπνο, όπου τα συμπτώματα γίνονται έντονα και μπορεί να γίνουν πολύ ενοχλητικά για τον ασθενή.

ΠΟΙΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΥΤΟ;

Λόγω του ότι είναι μια διαταραχή της κινητικότητας και του ύπνου ασχολούνται κυρίως νευρολόγοι αλλά και ψυχίατροι ή πνευμονολόγοι στα πλαίσια π.χ. ενός εργαστηρίου ύπνου.

ΠΟΣΟ ΣΥΧΝΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ «ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ» ΝΑ ΤΟ ΕΜΦΑΝΙΖΣΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ;

Ενώ για πολλούς αιώνες ήταν μια άγνωστη διαταραχή, από τότε που διαπιστώθηκε ότι υπάρχει (περιγράφτηκε από τον 1945), επιδημιολογικές έρευνες δείχνουν ότι ένα μεγάλο ποσοστό του γενικού πληθυσμού έχει αυτό το σύνδρομο. Δυο μελέτες το 2005 στις ΗΠΑ και σε έξι ευρωπαϊκές χώρες των και των συνεργατών του, έδειξαν ότι περίπου 5,5% των ανδρών και 9-11% των γυναικών, δηλ. 7,2 με 8,5% του γενικού πληθυσμού πάσχει
από αυτή την διαταραχή. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ μεγάλο. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι στην Ελλάδα περίπου 850.000 άτομα έχουν σε διάφορους βαθμούς ανήσυχα πόδια. Από τα ποσοστά αυτά, αλλά και από πολλές έρευνες που το επιβεβαιώνουν φαίνεται ότι το γυναικείο φύλο εμφανίζει πιο συχνά αυτή την διαταραχή. Δεν είναι απόλυτα διαπιστωμένο γιατί συμβαίνει αυτό, αλλά πιθανότατα έχει σχέση με τις αποθήκες σιδήρου του οργανισμού και με την εγκυμοσύνη. Οι γυναίκες, λόγω της περιόδου, της διατροφής και της εγκυμοσύνης, έχουν χαμηλότερα επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό και αυτό αυξάνει την πιθανότητα του συνδρόμου. Μια έρευνα το 2004 έδειξε ότι οι γυναίκες που δεν είχαν καμιά εγκυμοσύνη είχαν παρόμοια ποσοστά με τους άνδρες, ενώ όσο πιο πολλές εγκυμοσύνες είχε μια γυναίκα, τόσο μεγαλύτερο κίνδυνο έχει για το σύνδρομο.

Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι η ηλικία (αυξάνει σταθερά η συχνότητα με τα 60 χρόνια), η λευκή φυλή (είναι σπάνιο στους ασιάτες), η αναιμία, η νεφρική ανεπάρκεια (και η ουραιμία) και ίσως οι ρευματοπάθειες, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι νευροπάθειες, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η καρδιακή ανεπάρκεια, ο υπο- ή υπερθυρεοειδισμός, η γαστρεκτομή και η έλλειψη βιταμινών. Επίσης φάρμακα, όπως τα νευροληπτικά, η μετοκλοπραμίδη, τα αντι-ισταμινικά και τα αντικαταθλιπτικά μπορεί να προκαλέσουν το σύνδρομο.

ΠΟΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ;

Μια σπάνια οικογενής μορφή που ξεκινά από σχετικά μικρή ηλικία και συνήθως υπάρχουν συγγενείς που έχουν τις ενοχλήσεις και η πιο συχνή μορφή με έναρξη σε μεγαλύτερη ηλικία και έχει σχέση κυρίως με τους παράγοντες κινδύνου που αναφέρονται παραπάνω.

ΠΟΙΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΟΙΑΖΟΥΝ ΜΕ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΝΗΣΥΧΩΝ ΠΟΔΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ;

Ακαθησία από νευροληπτικά φάρμακα, αγχώδεις διαταραχές, παραισθητική παρασίτωση, αρθρίτιδες, αρτηριακή ή φλεβική ανεπάρκεια, δερματοπάθειες, παραυπνίες, νυκτερινή επιληψία, τμηματικές μυοκλονίες, διαταραχή ρυθμικών κινήσεων.

ΠΡΟΔΙΑΘΕΤΕΙ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΝΗΣΥΧΩΝ ΠΟΔΙΩΝ ΓΙΑ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ;

Επειδή (όπως αναφέρεται παρακάτω) το σύνδρομο αντιμετωπίζεται με φάρμακα που δίνουν οι νευρολόγοι και στην Νόσο του Πάρκινσον, η σχέση των δυο αυτών καταστάσεων έχει γίνει πολλές φορές αντικείμενο μελέτης. Η παθοφυσιολογία των δυο αυτών καταστάσεων είναι διαφορετική π.χ. σε σχέση με τις αποθήκες σιδήρου. Επίσης οι επιδημιολογικές μελέτες που έχουν γίνει σε καυκάσιους και μη πληθυσμούς, σε ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον και σε ασθενείς με Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών, ΔΕΝ μπόρεσαν να «πείσουν» ότι το σύνδρομο συσχετίζεται με μεγαλύτερη πιθανότητα για Νόσο του Πάρκινσον.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ;

Ασθενείς με ήπια συμπτώματα δεν θα χρειαστούν φαρμακευτική αγωγή- μπορούν να αποφύγουν την κατανάλωση καφεΐνης, νικοτίνης και αλκοόλ και να δουν βελτίωση. Επίσης εάν λαμβάνουν κάποια φάρμακα όπως π.χ. αντι-ισταμινικά ή αντι-εμετικά, μπορούν να ρωτήσουν τον γιατρό εάν ευθύνονται αυτά. Σε περίπτωση που χρειαστεί ειδική φαρμακευτική αγωγή τα φάρμακα αυτά είναι πολύ καλά γνωστά στους νευρολόγους γιατί τα χρησιμοποιούν σε διάφορες άλλες παθήσεις (κυρίως στην Νόσο του Πάρκινσον). Πρώτης επιλογής είναι οι αγωνιστές ντοπαμίνης, που υπάρχουν τόσο σε μορφή χαπιού όσο και στην βολική μορφή αυτοκόλλητου για την νύχτα. Επίσης μπορεί να χορηγηθεί λεβοντόπα, αντι-επιληπτικά ή οπιοειδή αναλγητικά. Γενικά πάντως οι δόσεις των φαρμάκων είναι πολύ χαμηλές και οι παρενέργειες είναι λίγες. Πάντως επειδή είναι μια χρόνια νόσος και επειδή μια αγωγή που αρχικά έχει καλά αποτελέσματα με το πέρασμα του χρόνου μπορεί να κάνει επανεμφάνιση των συμπτωμάτων και
ενίσχυση τους  το σωστό είναι να υπάρξει ένας μακροχρόνιος σχεδιασμός (π.χ. έναρξη με χαμηλές δόσεις αγωνιστών ντοπαμίνης) από τον θεράποντα
ιατρό.