ΗΜΙΚΡΑΝΙΑ
Όλοι σχεδόν έχουν αισθανθεί τουλάχιστον μια φορά στην ζωή τους κάποιο πονοκέφαλο- κεφαλαλγία όπως ονομάζεται ιατρικά- και γνωρίζουν πόσο ενοχλητική αίσθηση είναι. Στους περισσότερους η λήψη ενός απλού αναλγητικού είναι αρκετή για να «ξεφορτωθούν» την κεφαλαλγία. Υπάρχει όμως ένα αρκετό μεγάλο ποσοστό συνανθρώπων μας που πάσχει είτε από πολύ έντονες είτε από συχνές κεφαλαλγίες είτε και από τα δυο αυτά μαζί. Από έρευνες είναι γνωστό ότι πάνω από 20% του γενικού πληθυσμού και ίσως πάνω από το ένα τρίτο όλων των γυναικών πάσχουν από χρόνιες κεφαλαλγίες που χρειάζονται ειδική αντιμετώπιση. Οι πιο σημαντικές μορφές μιας τέτοιας κεφαλαλγίας είναι η ημικρανία και η κεφαλαλγία τύπου τάσεως. Μεγάλες έρευνες από την Αγγλία και την Δανία δείχνουν ότι 14-15% του γενικού πληθυσμού απουσιάζει μέσα σε ένα έτος από την δουλειά του λόγω αυτών των κεφαλαλγιών. Στις ΗΠΑ 10 εκατομμύρια επισκέψεις τον χρόνο γίνονται στον γιατρό λόγω κεφαλαλγίας.
Παρόλα αυτά σχετικά λίγοι ασθενείς λαμβάνουν σωστή αγωγή για τον πόνο τους. Αυτοί, (κυρίως αυτές) που πάσχουν από ημικρανία είναι οι πιο λάθος θεραπευμένοι και οι πιο δυσαρεστημένοι ασθενείς. Για αυτό το λόγο μπορεί να καταφύγουν σε «εναλλακτικές μορφές θεραπείας» που υπόσχονται θαύματα, μη επιστημονικά τεκμηριωμένα και δυνητικά και επικίνδυνα. Υπολογίζεται ότι οι μισοί περίπου ασθενείς με ημικρανία
θα απογοητευτούν από τις λάθος θεραπείες και θα παραιτηθούν και δεν θα αναζητήσουν μια επιστημονικά τεκμηριωμένη θεραπεία απλά μοιρολατρικά θα υπομένουν τις ημικρανίες τους καταπίνοντας με την χούφτα τα αναλγητικά.
Από την άλλη, η σωστή αντιμετώπιση της κεφαλαλγίας απαιτεί πρώτα την σωστή ταξινόμηση της-πράγμα καθόλου εύκολο ακόμη και για έμπειρους νευρολόγους. Η τελευταία διεθνής ταξινόμηση είναι από το 2018 και είναι ολόκληρο βιβλίο με αρκετές κατηγορίες και υποκατηγορίες κεφαλαλγιών.
Πρωταρχικό για τον γιατρό είναι να ξεκαθαρίσει εάν πρόκειται για μια πρωτοπαθή (π.χ. ημικρανία, κεφαλαλγία τύπου τάσεως) ή δευτεροπαθή κεφαλαλγία (π.χ. από λοίμωξη). Στην συνέχεια θα αποφασίσει για την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή (π.χ. συμπτωματική ή προληπτική). Παρακάτω αναφέρονται οι κύριες κατηγορίες πρωτοπαθών κεφαλαλγιών. Η ημικρανία είναι μια συχνή μορφή κεφαλαλγίας. Πολλές επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει την τεράστια αρνητική επίπτωση (burden) της πάθησης στο άτομο, στην οικογένεια του και την κοινωνική του ζωή όπως όμως και στο σύστημα υγείας.
Η ημικρανία μπορεί να είναι με αύρα ή χωρίς αύρα (συνήθως). Η αύρα συνήθως είναι στο οπτικό πεδίο της ασθενούς και προηγείται του έντονου πόνου. Διαρκεί λίγα λεπτά συνήθως μέχρι το πολύ μια ώρα και μπορεί να έχει και μουδιάσματα στα χέρια ή στα πόδια. Ο πόνος της ημικρανίας εντοπίζεται στο μισό κρανίο, είναι πολύ έντονος και σφύζει ή χτυπάει σαν σφυρί. Η ασθενής συνήθως αποφεύγει το φως και τους θορύβους και έχει ναυτία κάνοντας και εμετούς που μπορεί να την ανακουφίσουν. Διαρκεί, χωρίς θεραπεία, 4 ώρες μέχρι 3 ημέρες. Συνήθως συσχετίζεται με την περίοδο στην γυναίκα, με καιρικές αλλαγές, με συγκεκριμένα τρόφιμα.
Η Ημικρανία δεν θεραπεύεται, ΑΛΛΑ μια σωστή αντιμετώπιση μπορεί να μειώσει τόσο την συχνότητα όσο και την ένταση του πόνου, να προφυλάξει
από αγγειακά συμβάντα και να βελτιώσει πάρα πολύ την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Μια πρόσφατη μεγάλη έρευνα έδειξε ότι ειδικά οι γυναίκες με ημικρανία έχουν μια αυξημένη πιθανότητα για εμφράγματα που μυοκαρδίου ή αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Πάντως το ποσοστό γενικά για τις νέες γυναίκες είναι πολύ χαμηλό και δεν υπάρχει λόγος για πανικό, απλά θα πρέπει οι γυναίκες αυτές να λαμβάνουν εξειδικευμένη αγωγή για την ημικρανία τους.
ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑ ΤΥΠΟΥ ΤΑΣΕΩΣ
Είναι επίσης μια πολύ συχνή μορφή πονοκεφάλου (πιο συχνή και από την ημικρανία πιθανό). Η επεισοδιακή μορφή αυτού του πονοκεφάλου μπορεί να διαρκέσει μέχρι μια εβδομάδα και ο πόνος είναι συνήθως σε όλο το κρανίο, κυρίως στο μέτωπο με μια αίσθηση όταν «βαραίνουν» και τα μάτια. Ο πόνος μοιάζει πιο πολύ σαν βάρος ή «σφίξιμο» σαν στεφάνι, δεν είναι τόσο έντονος όσο στις ημικρανίες και μπορεί να ξεκινάει από τον αυχένα. Δεν υπάρχει ναυτία ή έμετος συνήθως και το φως δεν ενοχλεί ιδιαίτερα. Συνήθως οι ασθενείς είναι αρκετά αγχώδη άτομα. Είναι ένας πονοκέφαλος που εάν και συχνός είναι «παραμελημένος». Υπάρχει και συμπτωματική και προληπτική φαρμακευτική αγωγή για την κεφαλαλγία τάσεως, όπως επίσης και διάφοροι τρόποι «χαλάρωσης» της τάσης όπως π.χ. Αθροιστική κεφαλαλγία. Είναι μια αρκετά σπάνια μορφή πρωτοπαθούς κεφαλαλγίας, αλλά πολύ επώδυνη. Είναι λίγο πιο συχνή στους άνδρες και είναι ένας πονοκέφαλος που μοιάζει σαν να έρχεται την ίδια ώρα κάθε ημέρα. Διαρκεί 15 λεπτά ως 3 ώρες είναι πάρα πολύ έντονη στο ένα μισό του προσώπου, γύρω από το μάτι, το οποίο δακρύζει και κοκκινίζει, όπως και βουλώνει στην σύστοιχη πλευρά και το ρουθούνι. Ο ασθενής συνήθως έχει περισσότερα τέτοια επεισόδια την ημέρα (2 με 3 έως 8 την ημέρα). Ο ασθενής είναι πολύ ανήσυχος και τριγυρνά στο δωμάτιο.
Και σε αυτήν την δύσκολη και επώδυνη κεφαλαλγία υπάρχει φαρμακευτική αγωγή για τις χρονικές περιόδους(1-2 μήνες συνήθως) που εμφανίζεται.
ΙΑΤΡΕΙΑ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑΣ
Για όλους τους λόγους που αναφέραμε (δυσκολία στην διάκριση της κεφαλαλγίας, ειδική θεραπεία στις βαριές μορφές, σπάνιες ή επικίνδυνες
κεφαλαλγίες) έχουν σχηματιστεί σε όλο τον κόσμο σε νοσοκομεία ή ιδιωτικά ιατρεία κεφαλαλγίας που ασχολούνται με την επιστημονικά τεκμηριωμένη αντιμετώπιση των ασθενών αυτών. Στελεχώνονται από νευρολόγους που έχουν ασχοληθεί με τις κεφαλαλγίες, έχουν αρθρογραφήσει σε επιστημονικά περιοδικά για το ζήτημα και παρακολουθούν ή έχουν ομιλίες σε εγχώρια και διεθνή συνέδρια που γίνονται τακτικά και εκπαιδεύονται σε εγχώρια ή διεθνή σεμινάρια για τις κεφαλαλγίες ή για νέους τρόπους αντιμετώπισης όπως είναι η έγχυση onabotulinum toxin(το γνωστό Botox σε μύες του προσώπου για την αντιμετώπιση της χρόνιας ημικρανίας.
